Patronlar Maho ağaya bağladı: Vallah kapatırım ha!

Hiç şaşmaz! Ne zaman işçi hakkını arasa, geçinebilecek bir ücret istese patronlar başlar ağlamaya! Ne kadar zor durumda olduklarından, bir türlü kâr edemediklerinden bahsederler. Ve sıkıştıklarında “Vallah sataram köyü ha” diyen Kibar Feyzo filmindeki Maho ağaya bağlarlar: Vallah kapatıram ha!

Gebze’de güneş panelleri üreten Smart Solar fabrikasında toplu sözleşme görüşmeleri başladığından beri bu fabrikanın patronu da Maho ağaya bağlamış durumda. İşçilere 3 bin lira gibi komik bir zam teklif eden patron, “Üstünü veremem, fabrikayı kapatmak zorunda kalırım” diyor. Tabii ki yalan söylüyor. Nereden mi biliyoruz? Elimizde video var! Merak etmeyin gizli kamera falan değil doğrudan şirketin patronu Halil Demirdağ’ın Bloomberg TV’de verdiği röportajdan bahsediyoruz. O röportajda Halil Demirdağ sunucuya hiç de kara bir tablo çizmiyor. Tam tersine 1 milyar liralık aktifleri 15 milyara çıkarttık diyor. Dolar bazında 60 milyon dolardan 450 milyon dolara çıktık diyor. Son dönemde şirket bilançosunda görünen zararı da şöyle açıklıyor: “Özellikle hücre üretimine yönelik çok büyük yatırımlar yaptık ve bu sırada borçlandık ve borçlarımızın faizleri de maliyet olarak yansıdı.” Madem öyle o zaman kusura bakma Halil bey işçiye değil bankalara ağlayacaksın! 

Ama tabii ki bankalar kimsenin gözünün yaşına bakmaz. Smart Solar patronu bu kadar borcun altına nasıl girdi? Bankalar neden bu kredileri verdi? Çünkü yapılan yatırımlar Smart Solar şirketinin gelecekte üretimini ve kârlılığını çok daha fazla arttıracak. Ne kapatması! Smart Solar patronu bugün greve çıkan işçileri çalıştırarak ve onların alınteri üzerinden gelir elde ederek hem borçlarını ödeyecek hem de üstüne kâr edecek. Nasıl mı? Bilanço yalan söylemiyor. Smart Solar’ın 2025 yılı ilk 6 aylık bilanço rakamları üzerinden baktığımızda durum şöyle:

• Ortalama brüt işçi ücreti 70.000
• Mavi yakalı işçi sayısı 800
• Mavi yakalı işçilerin 6 aylık brüt maaliyeti 336 milyon TL
• 6 aylık hasılat 4 milyar 238 milyon TL
• 6 aylık faaliyet kârı (işçilik maliyetinin yanı sıra faiz ve vergi hariç tüm giderler karşılandıktan sonraki kâr) 532 milyon 166 bin TL
• Sömürü oranı: 532/336= %158 

Tablo bu. Sömürü oranı bize Smart patronunun emek sömürüsü üzerinden ne kadar oranda kâr ettiğini gösteriyor. Yüzde 158 bir başka ifadeyle işçiler 8 saatlik işgününün 3 saatinde kendi ücretlerinin karşılığı kadar değer üretiyor ve kalan 5 saatte karşılıksız olarak patrona çalışıyor demek. Smart patronu 3 bin lira teklif ederken daha fazla veremem diyor! Yuh! Smart işçisi yüzde yüz zam alsa patronun işçi maliyeti 336 milyon daha artar ve 532 milyonluk kârından 196 milyon daha patrona kalır! Bu hesapta yatırımların kârlılığa olan pozitif etkisini yani faaliyet kârlarının artacağını işin içine katmıyoruz bile!

Bu tablo aynı zamanda işçinin gücünü gösteren tablodur. Her ne kadar işçiler patrondan bir şey istiyor gibi gözükse de aslında milyonları/milyarları üretip patronlara veren işçidir. Grev patronun işçinin ürettiği değerden mahrum kalmasıdır. Smart Solar işçisinin hikayesi bütün işçilerin hikayesidir. Her yerde işçiler geçinecek ücret istediğinde patronlar yakınacak, ağlayacak, sıkıştığında “Vallah kapatıram ha!” diyecek. İşçilerin cevabı ise şu olacak: Patronların kölesi olmayacağız! İşçiyiz güçlüyüz kazanacağız!

Bu yazı Gerçek gazetesinin Kasım 2025 tarihli 194. sayısında yayınlanmıştır.